Arie Altena
index
Arie Altena
Gepubliceerd in Mediamatic 7 vols. 3 & 4, winter 1994, The End of Advertising, p. 330.
Beyond Cyberpunk! A Do-It-Yourself Guide to the Future, created by Gareth Branwyn & Peter B. Sugarman, 1992, The Computer Lab. $35,- inclusief mini-comic.
Cyberpunk. Is it a literary genre? Is it a marketing hype? Is it the latest style in the culture industry? Is it the apotheosis of postmodernism? Het gebruik van de term cyberpunk beperkt zich zoals bekend allang niet meer tot de bekende groep SFschrijvers. Cyberpunk...has become a cultural phenomenon...To the current generation of users, cyberpunk is synonymous with the hacker underground, non-Luddite forms of anarchy, and the strategy...of extrapolating 20 minutes into the future . Cyberpunk has come to mean simply the grafting of high-technology onto underground, street en avant-pop culture. Aldus samensteller Gareth Branwyn in zijn inleiding van BCP!
BCP! is een interaktieve encyclopedie met informatie uit allerlei gebieden die cyberpunk zien als een important aesthetic thread. Het wordt aangeleverd op vijf diskettes die geïnstalleerd op de harde schijf van een Macintosh 5,5 Mb opslokken; het draait op hypercard 2.x en heeft 1,5 Mb RAM nodig. Zelfs een LC heeft er geen noemenswaardige moeite mee.
De informatie in BCP! is verdeeld over vier zones (stacks): Manifestoes, Street-Tech, Cyberculture en Media. Elke zone bestaat uit een aantal essays en een enorme hoeveelheid resource -items. Een glossary verschaft opheldering over termen en belangrijke personen. De essays beslaan meerdere kaarten; de resource items bestaan uit één kaart die behalve een bespreking van het desbetreffende onderwerp meestal media-buttons bevat waardoor een citaat, een geluids-of beeldfragment opgeroepen kan worden. De citaten zijn, zoals het hoort, highlights. De geluidsfragmenten zijn echter zonder uitzondering lullig en de beeldfragmenten primitief. BCP! is opzettelijk low-tech : ook op een kleurenscherm is alles zwart-wit en de credits vermelden dat zelfs een MacPlus gebruikt is bij het ontwerp van de stack. Dit maakt BCP! extra sympathiek.
Je kunt uren blijven bladeren in deze enorme database. Ofwel door netjes van kaart naar volgende kaart te gaan, maar liever natuurlijk door gebruik te maken van de vele links: alle vetgedrukte (tref)woorden in en aan het einde van de tekst. Deze zijn overal, ze vormen de hyperstructuur die de verspreide informatie verbindt. Voor het overzicht zijn er verschillende inhoudsopgaves die ook toegang verschaffen tot de teksten en is er een zeer uitgebreide index. De weg terug is altijd te vinden. Bovendien is er de mogelijkheid om met één klik teksten te printen of te markeren.
De links zijn echter het krachtigste en aantrekkelijkste instrument om je een weg te zoeken door de overvloed aan teksten. BCP! is hypertext in optima forma. Klikken is het enige wat je hoeft te doen: open het Cyberdeck en je treedt binnen in de wereld van cyberpunk. Klik op een titel in de inhoudsopgave en het essay verschijnt, klik op één van de vetgedrukte woorden en je gaat naar het corresponderende item. Voordat je het weet zit je er middenin. Je reist van item naar item, je surft door de database en stelt zo je je eigen boek samen uit de enorme hoeveelheid virtueel aanwezige teksten. Soms wordt je reis even onderbroken door de stripfiguur KataSutra die onderaan het scherm een uitspraak als wetware -you 're soaking in it projecteert. Dit alles gepaard met geluidseffekten.
Eén van de inhoudelijk aantrekkelijke kanten van BCP! -een soort hypertext tegenhanger van de Mondo 2000 User's Guide to the New Edge- is dat het een zeer breed gebied beslaat. 35 essays en een slordige 300 andere items geven een beeld van cyberpunkcultuur dat loopt van Thomas Pynchon tot de zine-cultuur, van post-situationistische underground tot SF, van postmoderne theorie tot hackers, van industrial noise tot chaostheorie.
Hakim Bey is blijkbaar één van de favorieten van de samenstellers. De Manifesto-zone bevat behalve een lang fragment uitTAZ ook zijn manifesto of poetic terrorism. Het laatste kan gelezen worden door keer op keer in de rechterpagina te klikken waardoor in willekeurige volgorde uitspraken van Bey verschijnen. In druk niet te realiseren, maar hier niet meer dan geinig. Van daar ga je bijvoorbeeld naar Bey'sPyrotechnics: Don't perform with Rockefeller grants and police permits for audiences of culture-lovers. En nu zit je in de Street-Tech zone. Hier bevinden zich o.a. een aantal persoonlijk getinte verslagen over het leven temidden van high-tech. Nomadness-guru Steve Roberts legt uit dat hij zijn zwaar door multinationals gesponsorde nomadenbestaan -hij reist de wereld rond op een ligfiets volgebouwd met computers & telecommunicatieapparatuur- ziet als een case study and feasibility test voor de changes made in our world by the fundamental shifts in the meaning of information. Hij leeft de oude droom van autonomie en totale vrijheid zoals die -blijkbaar- mogelijk gemaakt wordt door draagbare telecommunicatieapparatuur. Networking leidt tot een virtueel nomadendom waarbij je altijd thuis kunt blijven terwijl je door het Net reist, maar, zoals Roberts aantoont, maakt het ook een werkelijk nomadendom mogelijk -een per definitie dubbel nomadendom. Volgens Steve Roberts is er geen socialere lifestyle dan high-tech nomadness: global networking and the timeless energy of beginnings ...(home) is now distributed around the world and constantly refreshed by new encounters on the road. Je moet er wel een boel geld voor hebben.
De amusementsindustrie en de underground komen aan de orde in Media en Cyberculture. Om een indruk te geven van de omvang: in de resource items van de Media-zone worden 51 boeken (alle SF), 2 catalogi, 25 comics, 10 computerspelletjes, 39 films en 4 tijdschriften besproken. In Cyberculture komen o.a. muziek, networking, het lichaam -in een lezing van Stelarc- en de zine-cultuur aan de orde. Tijdschriften zijn een sterk punt van BCP! Er is een essay over het ter ziele gegane Freestyle, kleine en grotere tijdschriften (bOING bOING, going gaga, Mondo 2000, SFeye, RE/search) worden besproken, zelfs mail-order catalogi en BBS 'en komen aan de orde. Dit alles met adressen. Ik zou niet weten waar ik zoveel informatie over Amerikaanse undergroundkultuur zou kunnen vinden.
De access -informatie die onderaan elke resource kaart staat is dan ook erg handig. (Het toegankelijk maken van het besproken materiaal is één van de doelen van BCP!). Via de shopping list -een tool die met één klik de access info naar een apart document kopieert, kan in een ommezien een uitgebreide bibliogafie van cyberpunk samengesteld worden die weer met één klik geprint kan worden. Hierin bewijst hypermedia zijn gemak boven een gewoon naslagwerk. Bovendien is updating erg eenvoudig: de up-dating-stack What happened to the future since last we talked moet inmiddels verkrijgbaar zijn. Ik ben benieuwd.
Het mag duidelijk zijn dat de aantrekkingskracht van BCP! vooral in de hoeveelheid informatie ligt en niet in de diepte. De afzonderlijke essays zijn naar mijn smaak vaak wat oppervlakkig. Niettemin is het een onmisbare encyclopedie over cyberpunkcultuur. Vul het aan met Larry McCaffery 's Storming the Reality Studio, het academische standaardwerk, en je hebt alles over cyberpunk in gecondenseerde vorm bij elkaar.
©Arie Altena, 1993