Arie Altena
index
KK: De term muzikantenband kom je zelden tegen. Kunstenaarsbands zijn bands die bestaan uit mensen die meestal iets anders doen – en dat andere is kunst maken. Er zijn ook lerarenbands, ouderbands, verpleegstersbands, soldatenbands ingenieursbands, legerbands. (etc…)
AA: Gewoon een bandje zoals zoveel bandjes. Met dat ene verschil dat dat wat we maar de ‘kunstenaarshouding’ zullen noemen, wordt toegepast bij het muziekmaken. Daardoor zijn de resultaten net iets conceptueler, reflectiever, creatiever (?), vrijer, vreemder dan de muziek van dat bandje zonder kunstenaars. In sommige gevallen compenseert dit het gebrek aan conventionele muzikaliteit -- heel soms leidt het tot briljante muziek.
AA: Een conceptuele aanpak, die onbedoeld aansluit bij de meest radicale praktijken van avant-garde componisten.
KK: Ik stel me voor dat we geen betoog houden maar een gecomponeerde collage maken van teksten , zinnen, stellingen, blurbs, online recensies en citaten uit de resultaten op de google query ‘kunstenaarsband” die samen een beeld oproepen van de onreduceerbare praktijk van de kunstenaarsband (en deze zin kan daar dan ook in)
AA: Kunstenaarsbandjes die zich op conceptuele wijze verhouden tot pop (let wel: pop, niet rock, niet punk) -- daar heb ik helemaal niks mee.
KK: Dat is Arie Altena, hij is media theoreticus, curator, hij schrijft, ook over dit soort dingen, hij blogt ook, maar vooral over fietsen en hij speelt banjo & gitaar in Oorbeek.
AA: Je doet gewoon je best en je doet wat je wilt en waar je goed in bent. Iedereen kan een CD maken en een cover; maar ja, als je “vul in naam van beroemd kunstenaar ” heet, dan… Maar maakt dat de muziek anders?
KK: Corinne Allal immigreerde naar Isra‘l, uit haar geboorteland Tunesi‘, toen zij acht jaar oud was. Zij woonde eerste in Netanya en daarna in Herzliyya. Vanaf jonge leeftijd speelde ze gitaar en trad zij op. Haar militaire dienst voltooide ze in diverse legerbands. De voornaamste hiervan, ‘zuidelijk commando’, verliet ze omdat ze weigerde te dansen. In de ‘ingenieursband’ trad ze op met Yehudit Ravitz, met wie ze later een twee-vrouw-show ontplooide.
AA: Wat is een kunstenaarsband? Is het nodig, of zelfs zinnig om daarvan een definitie te geven? Kunstenaars maken muziek en spelen in bandjes, spelen DJ, of voor laptopmuzikant. Een band die deels bestaat uit kunstenaars is een band, net als andere bands. Als ze muziek maken, moeten ze op de merites van hun muziek beoordeeld worden.
KK: Maar zo eenvoudig is het niet.
AA: De meeste kunstenaars in bandjes maken muziek, net als andere mensen die in bandjes spelen, ze spelen death metal, swamp blues, lo-fi rock ‘n roll, folktronics, slechte jazz, beroerde funk, saaie pop.
KK: Met behulp van staafmixers, klokkenspel, fietsonderdelen, mondharp, piano&gitaar, maar ook zonder piano.
AA: Dat is Klaas Kuitenbrouwer, hij studeerde ooit Geschiedenis, dook onder in een oefenruimte, kwam boven via radio, onderzoekt nu telkens nieuwe media. En speelt bas en drums, in Oorbeek.
KK: & mondharp.
AA: Er zijn kunstenaars die aan de haal gaan met hun bandje. Dan wordt het bandje een vehikel voor ‘iets anders’ -- ja wat… een concept, een op-de-hak-nemen van de ‘pop’ (alsof pop niet al lang dood is), een vergruizing van disco, een veresthetisering van de metal, een verkleuring van gothic. Het concept -- of dat andere dat ze doen -- overstijgt de muziek.
KK: Althans in de oefenruimte.
AA: Het kan ook zijn dat de artistieke houding (laten we zeggen hun kunstzinnige professionaliteit en professionele creativiteit) van de muziekmakende kunstenaars leidt tot muziek met een raar randje, met een inzet, vormgevoel, vrijheid -- whatever -- die regelmatig ontbreekt bij de ‘gewone’ bandjes. Een onherleidbare -- ja wat?
KK: De onreduceerbre praktijk van de kunstenaarsband.
AA: Wordt dat duidelijk op het muziekpodium, of alleen binnen de muren van kunstenaarsinitiatief, galerie of museum?
AA: In praktijk staan er vijf, zes man & vrouw maar wat te doen, in de hoop dat het samenkomt. Ze gebruiken allerlei instrumenten, en blijven verwonderd over de klanken die je kunt maken. Ze jammen niet alleen, ze zetten allerlei vormen, modellen, methodes, handigheidjes, structuren en principes in die ze afkijken van, nee niet van kunstenaars, maar van musici en componisten.
KK: Ze drinken er vaak bier bij, maar wijn komt ook voor, en verschillende soorten thee. En er mag meestal onbeperkt gerookt worden op de werkplek.
AA: John Cage, John Zorn, Cornelius Cardew, Art Ensemble of Chicago, Keith Rowe, Christian Wolff. En Lemmie über alles.
KK: Lemmie über alles!
AA: En ze kunnen er niks van. (Keith Rowe zou het niks vinden).
AA: De helft van de band heeft overigens nooit muziek gehoord van bovenstaande componisten & collectieven.
KK: Kunstenaarsband van half- slangenleer met zilverlettering, wit zijden platten met geborduurd patroon van witte -, bruine – en zilverdraad, … “Wilt u misschien zoeken naar kunstenaarsbond ?”
AA: De Nihilst Spasm Band als lichtend voorbeeld, en afgrijselijk voorland. (Dat willen we niet -- na meer dan veertig jaar nog steeds niets geleerd en verbaasd zijn als iedereen per ongeluk hetzelfde doet en het klinkt!).
KK: “Het overlijden van een bevriende dichter doet een middelbare man terugdenken aan de periode dat ze samen deel uitmaakten van een kunstenaarsband in Parijs”
AA: Kunstenaarsbands. Het is misverstand dat de wereld is in geholpen omdat Dan Graham en Sonic Youth buren waren. En Dan Graham was, zoals we weten, groot fan van alle New Yorkse punk. Vanaf het begin.
KK: Er kan gespeeld worden zonder enige regel of hierarchie, leidend tot een samengeklit hoogpolig klanktapijt. Er kan gespeeld worden in een uiterst streng kader van toegestane en verboden interacties, die zich op geen enkele manier verhouden tot muzikale notaties, slechts tot relationele esthethiek. Er kan opportunistisch om de macht gespeeld worden, wat bepaald kan worden door de krachtigste longen, de vetste Marshall of de Big Muff met het allerkapotste geluid.
AA: Een conceptuele take on popmuziek? Door kunstenaars? Je gaat het nooit beter doen dan The Ramones.
AA: Dieptepunten: een origineel singletje van de matige dichteres Patti Smith onder glas in een museum, als fetish van het begin van de punk. Patti Smith maakte niet eens punk.
AA: Destroy all Monsters als ultieme kunstenaarsband? Ook nooit iets uitgebracht. Ja, achteraf, in 1994, toen ze al heel lang niet meer bestonden. Mike Kelley verliet de band al in 1976, in die eerste jaren heeft Destroy all Monsters precies twee keer opgetreden. De eerste keer, in 1973, werden ze na 10 minuten vriendelijk gevraagd of ze het podium wilden verlaten. Zonder Mike Kelley werden ze een punkband, met ex-leden van The Stooges en MC5. Die maakte een beetje furore. Het legendarische Destroy all Monsters is een reünie, vanaf 1996, met Mike Kelley erbij.
KK:Ek sal net persoonlik nooit na ‘n kunstenaar/band luister wat nie hulle eie musiek kan speel/sing/maak nie. Want dan is hulle nie jou gunsteling kunstenaar nie, die fake backtrack is, en dan het daardie kunstenaar ook nie die talent wat jy gedink het hulle het nie. En as ek uitvind dat een van my gunsteling kunstenaars backtracks of wat ookal gebruik gaan hulle beslis nie vir nog lank een van my gunstelinge wees nie.
AA: Misschien is het tijd om de tapes van het Freebase Collective uit te geven. Iemand zin om 50 cassettebandjes te digitaliseren?
KK: Of eerst een keertje luisteren ?
AA: Een 20 minuten concert van twee Zwitserse improvisatiemusici met Raymond Pettibon. Midden jaren negentig.
AA: Sonic Youth die stukken van Christian Wolff, Cornelius Cardew en John Cage speelt.
AA: Prilius Lacus speelde partituren die bestonden uit grote gekleurde vlakken die op de muren waren geplakt. Drie cassettes uitgegeven. Symbol Und Hoffnung. Dentro de la Gravidad. Pas de Fear. De cassettecultuur van eind jaren zeventig, begin jaren tachtig zit vol verrassingen (en muziek die je echt nooit meer wilt horen).
KK: Punkrockband The Poetics, werd in 1977 opgericht en in 1983 ontbonden,
maar in de tussentijd hadden ze nooit een album uitgebracht. Door middel van (soms in scne
gezette) interviews met mensen die werkzaam waren in de muziek- en kunstwereld in die tijd,
waaronder ook Dan Graham, probeerden ze met terugwerkende kracht hun kunstenaarsband
alsnog een plaats te geven in de muziekgeschiedenis. Ook was er een documentaire te zien over de productie van het fictieve verzamelalbum The Poetics: Remixes of Recordings from 1977-1983.
AA: Ook als we hippiemuziek maken zijn we zijn punks. Ook als we techno maken zijn we punks. Ook als we klassieke muziek maken zijn we punks.
KK: 140 TDK C90 tapes, met tesamen 210 uur gekwelde en euforische songs bij televisie van het legendarische maar goed geheim gehouden trio Spongefinger uit het Amsterdam van eind jaren ’80. Û 12,50 – voor alle 140. Iemand?
AA: Anthony Braxton! Weems String Band! Richard Muhal Abrams!
AA: De fascinerende geschiedenis van kapotte muziek, 25 jaar!
KK: Kunstenaarsband Benny Bonita bestond al twee jaar maar gaat dit weekend pas voor het eerst optreden. De politie hield de ‘zanger’ aan in Maassluis …
AA: Recept om een kunstenaarsband te worden.
1. Begin een bandje met twee kunstenaars, het maakt niet uit met wat voor idee. Ramones-covers spelen bijvoorbeeld.
2. Ga de oefenruimte in. Klooi lekker wat aan. Ramones-songs laten zich niet goed uitvoeren door gitaar, drums en trompet.
3. Haal er nog wat vrienden bij.
4. Ga serieus door met spelen, heb lol in het maken van geluid, het vrijmaken ervan.
5. Maak geen ruzie, ga niet in debat over hoe er eigenlijk gespeeld moet worden. Speel.
6. Ga optreden als die ene kunstenaar een optreden heeft geregeld, terwijl niemand in de band daar klaar voor is.
KK: 04 juni 2005: We speelden we met Oorbeek op het dak van het TPG-gebouw; het was een half-illegaal concert, als onderdeel van een Mediamatic-salon. Het waaide erg. 4 kleine kinderen dansten onbekommerd op het ijle gitaargeluid. Wij maakten grappen dat we dan wel niet in het Stedelijk speelden, maar, veel beter nog, erbovenop.
AA: Is een vrije attitude het geheim? Een houding zonder vooroordelen, het onderscheid? Niet absoluut zus-en-zo muziek willen maken, maar gewoon muziek maken. Geluid vrijmaken?
AA: (En dat verschilt niet wezenlijk van de aanpak van sommige componisten en improvisatoren.)
KK: Though they have already released CD-R, this is the first CD of this LO-FI band. Broadly speaking, the LO-FI shade (sound) turn me on with reminding GOD IS CO MY PILOT age. In addition, the strange sense of timing between sounds and the avant-garde improvisation shade like JOHN CAGE and CORNELIUS CARDEW are quite strange!
AA: De utopie van het Scratch Orchestra. Als voorbeeld. (Misschien zouden we dat willen bereiken).
AA: (Als er ooit een ensemble geweest is dat juist niet een kunstenaarsband was, en dat in niets wilde of kon zijn, dan wel het Scratch Orchestra. Ook al zaten er kunstenaars in. De utopie van het Scratch Orchestra is de utopie van het sociale anarchisme -- of zoiets. Cardew zal het vast anders genoemd hebben. Real Communism misschien).
KK: Sonisch realisme, akoustische basisdemocratie.
AA: Kunstenaarsbandjes zijn er in alle soorten en maten.
KK: Recept om een kunstenaarsband te worden.
1. Besluit in de nabije toekomst in wisselwerking geluid te gaan produceren met tenminste twee kunstenaars. Vermijd vooropgezette plannen.
2. Luister – terwijl de afgesproken datum naderbij komt – goed in de keuken naar het sonische weefsel van het bereiden van voedsel..
3. Luister – terwijl de afgesproken datum naderbij komt – naar het lezen van papieren kranten in wachtkamers.
4. Luister – terwijl de afgesproken datum naderbij komt – naar het rimte van het afrekenen in je eigen Albert Heijn.
5. Ga een oefenruimte binnen. Klooi lekker wat aan. Motšrhead-songs laten zich niet goed uitvoeren door gitaar, trompet en Kaozpad.
6. Haal er nog wat vrienden bij.
7. Ga serieus door met spelen, neem niet jezelf, maar wel het geluid serieus, Wat het ook is.
8. Maak geen ruzie, ga niet in debat over hoe er eigenlijk gespeeld moet worden. Speel.
9. Ga optreden als die ene kunstenaar een optreden heeft geregeld, ook als niemand in de band daar klaar voor is.
AA + KK: De band is kritisch publiek gewend. Een kunstenaarspubliek, want de band is een kunstenaarsband, al willen ze zo niet genoemd worden…
Tekst voor een duo-performance bij CBKU (Utrecht) in 2010 op een avond over kunstenaarsbands. Niet geredigeerd. De ene helft van de tekst is van Klaas Kuitenbrouwer, de andere helft van Arie Altena, KK en AA geven aan wie welk stuk spreekt, soms spreekt AA tekst geschreven door Klaas Kuitenbrouwer en v.v. Obviously some text is found...
some rights reserved
Arie Altena
index