Arie Altena
index

Mode maken met smart foils

Interview met modeontwerpster Maartje Dijkstra, over de ontwikkeling van 'Intimacy'.

Arie Altena

Dit is een interview gemaakt voor V2_ uit 2009. Het werd gepubliceerd op de website van V2_: v2.nl/archive/articles/mode-maken-met-smart-foils

Maartje Dijkstra werd in 2009 als mode-ontwerpster betrokken bij de ontwikkeling van het project Intimacy, in samenwerking met V2_lab en Studio Roosegaarde. Zij maakte een jurk uit innovatief materiaal, een stugge smart foil die van ondoorzichtig transparant kan worden en andersom. Het eindproduct van het onderzoek werd gepresenteerd tijdens de Test_Lab Intimate Interfaces.

Arie Altena: Wat was voor jou de uitdaging om te werken met dit materiaal?

Maartje Dijkstra: Als beginnend ontwerper is het natuurlijk uitzonderlijk om met zulk kostbaar en innovatief materiaal te werken, dat was al een eer. Ik werk zelf vaak met stugge materialen zoals leer, reflectiemateriaal en draden, qua gevoel voor het materiaal was ik wel op vertrouwd terrein. Maar ik kende de werking van het materiaal helemaal niet, daar was ik erg nieuwsgierig naar. De enorme uitdaging lag precies in het vinden van een combinatie tussen mode en de werking van dit specifieke materiaal.

AA: Heb je vooral gewerkt vanuit de mogelijkheden van het materiaal?

MD: Ik werk normaal gesproken alleen vanuit mijn eigen visie, vanuit mijn fantasie. Rijkheid aan detail is voor mij erg belangrijk. Nu had ik een stuk ultra high-tech, heel stug materiaal van 1 bij 1,20 meter en daar moest ik een ‘jurk’ mee vervaardigen. Toen ik aan het project begon had ik ontzettend veel ideeën, maar het materiaal presenteerde nogal wat obstakels. Je ziet dan in eerst instantie alleen maar nadelen en vervelende obstakels, maar na een tijdje begin je de mogelijkheden te zien van die nadelen. Je begint systemen en maniertjes te verzinnen om het geheel toch makkelijk in elkaar te zetten en werkend te maken. Uiteindelijk is het hele ontwerp uit twee rechte stukken met ingeknipte banen vervaardigd. De banen zijn over elkaar gelegd in een soort weef-patroon en handmatig met leren banden op kleine punten aan elkaar gezet.

AA: Wat voor mogelijkheden zie jij vanuit de mode voor smart foils?

MD: Voor de commerciële mode is de folie nog veel te stug en tegelijkertijd te fragiel. Je kan er bijvoorbeeld nog geen patronen uit knippen, als je in het folie naait raakt het beschadigd, en je kunt het nog niet wassen. Wel zie ik mogelijkheden voor accessoires, voor tassen, sieraden, zonnebrillen enzovoorts. Voor 'high fashion' zie ik het ook wel zitten. Daar kan en mag alles, daar gaat het juist puur om de ideeën en de visies die op de catwalk worden gepresenteerd. Daarvoor is de folie geweldig. Als je zulke ideeën wilt commercialiseren, zal er toch eerst een verandering bij de mensen moeten komen in hun denkwijze over het doel van kleding. Mensen kopen kleren in het algemeen toch uit praktische overwegingen, op dat gewone publiek komt Intimacy waarschijnlijk eerder bizar over. In die zin is het alleen voor een klein publiek interessant. Bovendien is de commerciële mode ontzetten trendgevoelig en vluchtig. Intimacy is geen trend maar een weg naar nieuwe mogelijkheden in interactie tussen mensen en kleding.

AA: Wat voor interactiescenario's kun jij je voorstellen bij smart foils in kleding?

MD: In eerste instantie denk ik aan hele praktische scenario's, waarbij de folie eerder als een gadget werkt. Denk aan tassen die bij de douane transparant worden als er iets verdachts in zit, of armbanden die op tijd reageren. Wij lieten het op het naakte lichaam zien, maar er zijn ontelbare scenario's te bedenken. Dat maakt dit ook tot zo'n interessant project om aan mee te werken. Folie die reageert op emoties zou natuurlijk de ultieme manier zijn om de interactie tussen mensen te verbreden of verrijken, vooral bij mensen die zich moeilijk kunnen uitdrukken, of mensen die doof zijn.

AA: Hoe verliep de samenwerking met de techniek?

MD: De samenwerking met de techniek was erg belangrijk, de technici van V2_ vonden het project zelf erg interessant. Het ontwerp moest uiteindelijk wel aangepast worden aan de techniek, want een jurk die transparant moet worden maar niet werkt, zodat je alleen een mooi ontwerp overhoudt, dat was natuurlijk niet de bedoeling... Het haarstuk, of het hoofddeksel als je wilt, beschermde en verborg de batterij. De sensor aan de voorkant werd een verlengde van dat haarstuk. De verschillende draden die aan de achterkant zaten verdwenen gedeeltelijk zowel in de jurk als in het haarstuk. Tijdens het ontwerpproces door werd de jurk op 'mankementen' getest, en dat was af en toe best spannend. Uiteindelijk zijn we denk ik tot een mooi, gebalanceerd en werkend geheel gekomen.

AA: Ben je tevreden over het resultaat?

MD: Het was een testcase. Het is pas een allereerste poging om met dit materiaal iets voor mode te maken. Ik heb met het 'ruwe' materiaal gewerkt en ook met de techniek, er was een stevige deadline, er was dus weinig tijd voor ontwikkeling. Je moet er als ontwerper rekening mee houden dat de folie nog niet alles kan. Voor mij waren er best beperkingen tijdens het ontwerpproces, ik had veel ideeën die gewoon niet uitvoerbaar waren. Daarnaast heb ik heb in de 3 jaar sinds ik ben afgestudeerd een eigenheid in ontwerpen en een eigen smaak ontwikkeld, en daar moest ik tijdens dit project even van loskoppelen. Het was soms best lastig om de drie denkwijzen, die van studio Roosegaarde, V2_lab en die van mij, samen te laten smelten tot één idee. Maar de samenwerkingen leverde ook erg interessante dingen op, bovendien was het erg leerzaam, en trouwens ook erg prettig. Uiteindelijk wordt je creatief met de beperkingen, je moet het doen met wat je op dat moment hebt aan mogelijkheden. Er zijn dan ook nog heel veel verbeteringen denkbaar en ontwikkelingen die de folie naar een hoger commercieel modeniveau tillen... Maar ik denk dat Intimacy voor een eerste sample best goed gelukt is.